Dossier: daglicht anno 2018
Glas en S-peil, een verstandshuwelijk
Het is een pertinente vraag: kunnen we het S-peil halen en toch voldoende daglicht creëren met grote raampartijen? Ondanks de ogenschijnlijke contradictie is het antwoord genuanceerd ja.
Niemand zal ontkennen dat beglazing per definitie een bron is van warmteverlies; ze laten simpelweg meer warmte door dan geïsoleerde muren. Doch dat verlies hangt af van diverse factoren. Oriëntie (van de woning) is een aandachtspunt maar ook de oppervlakte van de raampartijen en het type raamprofiel bepalen mee het niveau van het warmteverlies. Uiteraard speelt ook het type glas een cruciale rol; de warmtedoorgangscoefficiënt (U-waarde) varieert danig al naargelang enkelvoudig, dubbel glas, drievoudig glas of hoogrendementsglas wordt aangewend.
Investeer in lage U-waarde
De U-waarde is de coefficiënt die aangeeft hoeveel warmte per tijdseenheid en per vierkante meter verloren gaat als er tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ een temperatuurverschil is van 1°C. Bij enkelvoudig glas is de U-waarde hoog: ca. 5,8. Dat betekent concreet dat bij een binnentemperatuur van 20°C en een buitentemperatuur van 0°C de temperatuur van het glas aan de binnenkant nauwelijks 5,6°C bedraagt. Hoogrendementsglas met een U-waarde van 1,1 levert onder dezelfde omstandigheden een temperatuur van 17,3°C op. Bij het gebruik van drievoudig glas (U-waarde 0,6) is het verlies nog een pak minder: 18,5°C aan de glaszijde van de binnenkant van het huis.
Staar je overigens niet blind op het aantal glaslagen maar wel op de U-waarde. Er is immers dubbel glas op de markt dat beter isoleert dan hoogrendementsglas. Dergelijke waardes worden bereikt door onder meer een speciale coating tussen de glaslagen en het gebruik van een edelgasmix tussen de glasbladen.
Foto's: links Schüco / rechts FAKRO
Schrijnwerk en oriëntatie
Het is een no-brainer: ramen die niet open kunnen, isoleren beter dan ramen die wél open kunnen. Denk dus na en voorzie enkel ramen die kunnen geopend worden waar dat effectief nodig is.
Ook belangrijk is dat de U-waarde van glas ook moet afgezet worden tegen de U-waardes van het schrijnwerk. De combinatie levert een U-waarde op voor het venster. Wat de effecten van hardhout, PVC en aluminium zijn, kun je aflezen in deze tabel.
Last but not least kan je ook vele euro’s op je energiefactuur besparen door vooraf goed na te denken over de oriëntatie van je woning alsook de indeling van de vertrekken. Het is een kwestie van een goed evenwicht vinden tussen zonlicht en warmte binnenhalen in functie van de seizoenen. Bouwers die om estethische redenen gekozen hebben voor monumentale glaspartijen, hoor je wel eens klagen over het feit dat ze tijdens de winter de ramen moeten openzetten om de warmte te evacueren. Laat je dus informeren door specialisten ter zake en/of neem een architect in de arm die de gunstige effecten van glas optimaal aan jouw droomproject kan rijmen.
Een paar vuistregels (qua oriëntatie): woonkamer indien mogelijk de ganse dag in de zon, badkamer in de ochtendzon en de keuken in functie van de tijd die je er doorbrengt. Als je een keuken hebt die ook wordt gebruikt om te ontbijten, zorg dan dat de ochtendzon vrij spel krijgt. Dezelfde logica geldt ook voor de andere vertrekken maar de meeste plekken hebben (vaak) geen baat bij direct zonlicht: bijkeukens, bergruimtes, de garage, een gang, etc. Sterker nog, je kunt ze – indien de indeling het toelaat – ook gebruiken als extra isolatielagen. Concreet voorbeeld: een lange gang die langs een buitenmuur loopt, is een uitstekende koude-/warmtebuffer voor de ruimte die er parallel naast ligt.
Wie toch grote raampartijen ambieert, hoeft echter niet meteen te panikeren. Los van het feit dat er zonwerend glas bestaat, kan je ook werken met zonwering. Dat laatste voorzie je idealiter aan de buitenkant van de woning om de opwarming van het glas tegen te gaan; zonwering aan de binnenkant houdt voornamelijk het licht tegen, niet de warmte. En ook nog dit: ‘slimme’ zonweringen doen hun werk reeds voor het zonlicht het glas bereikt.
Foto's: links CSM / rechts Velux
Is S31 makkelijk haalbaar?
Volgens specialisten van het Vlaams Energieagentschap is S31 zeker haalbaar als je rekening houdt met de genoemde parameters en daarnaast ook de luchtdichtheid van je gebouw mee in beschouwing neemt. Het agentschap wijst erop dat er binnen de genoemde parameters voldoende aanbod is om de norm te halen. Lees: investeer een tikkeltje meer en kies voor kwaliteit. Ter herhaling de drie kernfactoren: type beglazing, zonwering en de luchtdichtheid van de woning.
Slimme oplossingen
Na de theorie de praktijk. Het goede nieuws: veel fabrikanten investeren fors in de ontwikkeling van nieuwe materialen/samenstellingen en denken niet alleen met de klant mee maar ook met de wetgeving die steeds strengere normen oplegt. Het resultaat: hoogtechnologische producten die de energetische kwaliteiten van de gebouwschil ten goede komen.
Wat de klassieke vensters betreft, moet intussen duidelijk zijn dat er keuze is uit diverse soorten schrijnwerk en glas. Voor dakvensters geldt dat evenzeer maar door hun specifieke plaatsing en oriëntatie zijn er nog andere zaken waar je moet op letten. Winddichtheid om maar één facet te noemen. Idem dito voor lichtstraten: de keuze van het glas is bepalend, de winddichtheid en – net als bij de dakvensters – de mate waarin koudebruggen worden opgevangen.
Aan dit alles kunnen zoals gezegd nog (slimme) zonweringen worden toegevoegd en kan ook de integratie met domoticasystemen mee een rol spelen in het drukken van de energiefactuur. Kortom, de sky is de limit. Aan de hand van de onderstaande productvoorbeelden maken we alles wat inzichtelijker en illustreren we dat daglicht binnenhalen én het S-peil halen een kwestie is van doordachte keuzes maken.
Foto's: links Renson / rechts Archifolio
Superisolerende dakvensters
Wat superisolerende dakvensters betreft, is Fakro een trendsetter. Topper in het gamma – althans wat de energetische facetten betreft – is het superisolerend tuimeldakraam voor passiefhuizen. Dit type dakvenster is voorzien van een breder en hoger vleugelprofiel dan deze van een standaard dakvenster. Daarenboven heeft het extra dichtingen voor een uitstekende luchtdichtheid en kan het voorzien worden van drie- tot vierlagige beglazing. Met zijn indrukwekkende U-waarde tot 0,58 W/m²K (met één beglazingspakket) is dit dakvenster bij uitstek geschikt voor energie-efficiënt bouwen en passiefbouw. Fakro raadt aan dit raam te combineren met superisolerende gootstukken. De meerprijs is te verwaarlozen, zeker in functie van de energiebesparing die in het verschiet ligt.
Foto's: FAKRO
Het tuimeldakraam voor passiefhuis is verkrijgbaar in zes varianten: een houten variant uitgevoerd met drievoudige beglazing, viervoudige beglazing en geluidswerende beglazing en een wit gelakte variant met drievoudige beglazing, viervoudige beglazing en geluidswerende beglazing.
Alternatief voor dit dakvenster is een combinatiedakvenster waarbij slechts een deel van het raam opengaat. Dit raam scoort thermisch iets minder, maar laat via het extra vaste raam uiteraard nog meer licht door. Voor alle genoemde vensters levert Fakro eveneens bijhorende zonwering (buitenkant) die eventueel autonoom kan worden aangedreven door zonneënergie. Ideaal voor verbouwers want er hoeft geen electriciteitsaansluiting te worden voorzien.
Daglicht simuleren via app
Velux staat genoegzaam bekend als fabrikant van dakvensters en platdakvensters maar biedt sinds kort ook een handige app waarmee bouwers en verbouwers de impact van daglicht kunnen simuleren in een VR-omgeving: MyDaylight. Voornamelijk voor zolders zonder dakvensters - maar ook andere donkere ruimtes - brengt deze app soelaas waar de verbeelding van de meeste bouwers/verbouwers ophoudt. De app is bijzonder compleet want ze houdt onder meer rekening met de oriëntatie van het huis ten opzichte van de zon maar ook met de kleur van de muren, het type vloer, etc. Beschikbaar voor Android en iOS.
Foto: Velux
Lichtkoepels en platdakramen
In een eerder artikel belichtten we reeds de voordelen van het gebruik van lichtkoepels. Behalve de gezondsheidsaspecten verbonden aan daglicht, stipten we ook in dat artikel aan dat er voor elk type project een lichtkoepel bestaat die beantwoordt aan de strengste isolatienormen. Je vindt in dit dossier een productoverzicht terug van ondermeer Skylux, Fakro, Velux en Solatube.
Last but not least: zonwering
Zoals gezegd speelt ook slimme zonwering of het slim gebruik van zonwering een voorname rol binnen het energiegebruik van jouw woning of gebouw.
Renson is een vooraanstaande fabrikant op dit vlak voor zowel residentiële als utilitaire gebouwen. Voor de negatieve gevolgen van (direct) zonlicht, voorziet deze fabrikant in talloze oplossingen die het jaar rond voor een behaaglijke binnentemperatuur zorgen. Concreet: systemen die het zonlicht op zo’n danige manier toelaten dat corrigerende verwarming en koeling (airconditioning) tot een minimum wordt herleid.
Kortom: de problemen anticiperen door van buitenaf een soort ‘verdedigingslinie’ tegen de zon op te werpen want eens de zonnestralen vrij spel krijgen in het interieur, is het eigenlijk al te laat.
Mogelijke oplossingen zijn doekzonweringen die ervoor zorgen dat de zon het glas niet bereikt. Bijkomend voordeel van zowel doek- als structurele zonwering is dat het zicht naar buiten steeds behouden blijft én dat in de winter en tussenseizoenen toch optimaal kan geprofiteerd worden van de laagzittende zon om het interieur gratis te laten opwarmen.
Foto's: Renson
Media
Het FAKRO tuimeldakraam voor passiefhuizen zorgt ervoor dat elke woning optimaal geïsoleerd is, vrij van koudebruggen. FAKRO creëert zo een aangename zolderruimte doorheen alle seizoenen.
De verticale zonwering Fixscreen werd ontwikkeld door Renson Sunprotection-Screens en is naar eigen zeggen de eerste screen ter wereld die écht windvast is.